Raška oblast je novije ime za prostor u kome se začela srpska državna ideja i nastala prva srpska državna organizacija pod knezom Vlastimirom (9. vek), a koji je sve do početka dvadesetog veka, a umnogome i kasnije u evropskoj literaturi bio poznat pod imenom “Raška” ili “Stara Raška”. Naime, poznato je da je ta prva srpska država nastala u oblastima Polimlja, Potarja i gornjih tokova Ibra i Drine.
U Rasu, srpskoj prestonici, na čijim temeljima danas leži Novi Pazar, stolovao je veliki župan Stefan Nemanja, gde mu se i rodio najmladji sin Rastko, docnije čuveni srpski prosvetitelj i svetac Sveti Sava. Srpska država se vremenom širila i dobijala nove prestonice, ali je srpska kulturna i duhovna snaga došla do punog izražaja tokom 12-og i 13og veka upravo na prostorima danasnje Raške oblasti. O tome svedoče veličanstvena arhitektonska i umetnička dostignuća u Djurdjevim stupovima i Sopoćanima pokraj Novog Pazara, Mileševi kod Prijepolja, Svetom Nikoli u Pribojskoj Banji kod Priboja i još desetinama veličanstvenih spomenika srpske svetovne i crkvene arhitekture, od kojih najveći broj još i danas čami u ruševinama nakon razaranja tokom osmanske vladavine.
Poznati istoričar Vladimir Ćorović je zabeležio da je samo u dolini Lima, u zenitu srpske srednjovekovne civilizacije, duhovno i kulturno zračilo oko sedamdesetak crkava i manastira. Taj podatak je inspirisao Aleksandra Deroka da napise divnu studiju pod naslovom “Na svetim vodama Lima”. U novije vreme, sa početkom srpske nacionalne revolucije 1804. godine i sa formiranjem dva srpska državotvorna i oslobodilačka jezgra u Šumadiji i u Staroj Crnoj Gori, Stara Raška je dobila novi nacionalni, kulturni i strategijski značaj u naporima ka stvaranju jedinstvene nacionalne države.
S jedne strane, brojni manastiri i crkve, na žalost većinom u ruševinama, kao i brojni srednjovekovni gradovi, svedočili su o veličini i slavi stare srpske države na čijim temeljima je sada trebalo obnavljati i stvarati novu srpsku državu, a s druge strane teritorija Raške oblasti dobila je važnu ulogu pre svega u povezivanju Srbije i Crne Gore, a zatim i ostalih srpskih pokrajina. Jovan Cvijić je s pravom zaključio da je Stara Raška škola koja spaja sve srpske zemlje, imajući u vidu tada, početkom 20. veka, Staru Srbiju, Srbiju i Crnu Goru kao dve samostalne srpske države, a zatim i Bosnu i Hercegovinu koje su se nalazile pod austrougarskom okupacijom.
Karadjordje je uočio veliki strategijski značaj Raške oblasti za srpski oslobodilački pokret, naročito za veze sa Crnom Gorom, Brdima i Starom Hercegovinom, i zato je njegov prodor 1809. prema Novom Pazaru, Sjenici i prema Limu imao prvenstveni cilj da preseče tzv. “bosansku džadu”, odnosno glavni strateški put koji je povezivao Bosanski vilajet sa ostalim delovima Osmanskog carstva.
Kako se Turska tokom 19. veka postepeno raspadala, a istovremeno jačao srpski i ostali oslobodilački pokreti balkanskih hrišćana, Austro-Ugarska je sve do svog nestanka 1918. godine, a naročito posle okupacije Bosne i Hercegovine 1878. godine i uvodjenja svojih vojnih posada u Pljevlja, Priboj i Prijepolje, težila da uspostavi potpunu kontrolu nad Raškom oblašću (odnosno tada osmanskim administrativno-upravnim oblastima Pljjevaljskim i Novopazarskim, od 1901. Sjeničkim, sandžakom).
Politički pravac koji je utemeljila austrougarska diplomatija i vojska čiji je krajnji cilj bio odvajanje u vidu koridora izmedju Srbije i Crne Gore Raške oblasti, radi onemogućavanja ujedinjenja ove dve države i radi uspostavljanja direktne teritorijalne veze sa albanskim krajevima i sa Kosovom i Metohijom kako bi se onemogućio srpski pokret u Staroj Srbiji, ovaj politički pravac, postao je uzor nacionalnoj politici KP i posebno hrvatskoj balkanskoj politici bila ona ustaška,komunistička ili postkomunistička..
Posle likvidacije turske vlasti 1912. godine, austrougarska diplomatija je nastojala da iskoristi raške muslimane radi ostvarenja istog cilja. Austrougarske okupacione vlasti organizuju 1917. godine konferenciju svih muslimanskih predsednika opština radi donošenja rezolucije kojom će se izraziti želja naroda Sandžaka da se odvoji od Srbije i Crne Gore i spoji sa Bosnom i Hercegovinom, a ukoliko to nije moguće onda da se “umole” carske i kraljevske vlasti za “autonomiju Sandžaka”.
Austrougarska diplomatija je najzaslužnija za nametanje imena “Sandžak” umesto istorijskog naziva oblasti “Raška”, ili “Stara Raška”, odnosno Raška oblast kako je uobičajeno u novije vreme. Poznato je da je termin “sandžak” oznaka za tursku administrativno-upravnu oblast i da je takvih sandžaka bilo na stotine širom Osmanskog carstva od Srednje Evrope do Azije. Srbi su, na žalost, lakomisleno i sami počeli da prihvataju naziv “sandžak” za istorijsko jezgro svoje najstarije države i taj naziv se toliko odomaćio da je počeo da potiskuje istorijsko ime teritorije.
Reafirmacija imena nije samo formalno pitanje. Ona je polazna osnova za veliku kulturnu, duhovnu i privrednu obnovu ove nepravedno zapostavljene srpske oblasti. U novim geopolitičkim okolnostima Raška oblast ima isto, ako ne i veše značenje za srpski narod kao i pre dva veka.
Dr. Slavenko Terzić
istoričar Istorijski institut SANU
„Aktuelna zbivanja u Raškoj oblasti, odnosno djelovanje muslimanskih ekstremista i separatista, nameću urgentnu i permanentnu potrebu za razjašnjavanjem pojmova – imena Raška, Stara Raška, sandžak, Raška oblast, kao dijelova Stare Srbije. Zapravo, treba objasniti njihovo leksičko, geografsko i istorijsko značenje. Nikakav politički, ustavno-pravni, etnički ili bilo koji drugi poseban položaj nije imao bivši Novopazarski sandžak koji se često, potpuno neosnovano, identifikuje sa teritorijom nekadašnje srpske srednjevjekovne države Raške. Od Berlinskog kongresa 1878. godine, a posebno od kraja XIX vijeka, sve više je na Zapadu i kod domaćih separatista u upotrebi samo ime “Sandžak”. To ime se posebno aktuelizuje sa izmišljenim problemom ljudskih prava u vrijeme kriznih i ratnih situacija na Balkanu, a i šire.
Od svog osnivanja 1990. godine Stranka demokratske akcije (SDA) stalno insistira na autonomiji ili nekom posebnom (specijalnom) statusu “Sandžaka”, odnosno Raške o&pasti. Nikada neće da kažu da je ovaj prostor Stara Raška (i u nekim zapadnim izvorima je nazivana Allte Rascien – Stara Raška) ili savremenim imenom Raška oblast. To ne čine zbog toga što bi u tom slučaju priznali, u nauci i narodnom pamćenju nesporan, kontinuitet srpskog istorijskog i etničkog prostora koji je poznat i na Istoku i na Zapadu kao Stara Raška, koja je zajedno sa Kosovom i Metohijom i sjevernom Makedonijom uvijek sačinjavala Staru Srbiju.“
Salih Selimović, istoričar
(Breznički zapisi, 11-12, Pljevlja 1999. god.)